sodu.2,3 Choć zwykle NT przebiega bezobjawowo, to przyczynia się ono do przyspieszonego
rozwoju miażdżycy w tętnicach wieńcowych, nerkowych czy tętnicach kończyn dolnych,
przerostu lewej komory serca, upośledzenia czynności nerek, zmian w naczyniach siatkówki,
czy wreszcie do udaru mózgu lub rozwarstwienia aorty. Leczenie nadciśnienia tętniczego
podzielić można na leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne. Do tego drugiego
zaliczamy redukcję masy ciała, zmniejszenie spożycia sodu i ograniczenie spożycia alkoholu,
dietę śródziemnomorską, niepalenie tytoniu oraz aktywność fizyczną. Być może warto
postawić pytanie czy przebywanie na łonie natury, szczególnie w środowisku leśnym nie
powinno zostać uznane za obowiązkowy punkt terapii niefarmakologicznej NT.
Shinrin-yoku
Wiadomo, że styl życia oraz długotrwały stres wpływają na zdrowie człowieka przyczyniając
się do rozwoju wielu chorób, w tym nadciśnienia tętniczego. Nie jest także tajemnicą, że
regularny ruch i kontakt z naturą są naszym sprzymierzeńcem w walce z chorobami
cywilizacyjnymi. Intuicyjnie czuli to być może również nasi przodkowie, łącząc przyjemne z
pożytecznym – pozyskiwanie pożywienia i materiałów z lasów, z długimi spacerami po nim.
Dziś okazuje się, że kontakt z naturą w środowisku leśnym i doświadczanie jej wszystkimi
zmysłami przyrównać można do ablucji, podobnej do tej w uzdrowiskach wodnych. 4 W
Japonii za sprawą pomysłu Akiyama Tomohide aktywność taka cieszy się obecnie dużym
uznaniem. Dziś znamy ją pod nazwą Shinrin-yoku, czyli kąpieli leśnej. W Japonii stała się ona
ważnym elementem medycyny profilaktycznej. Obecnie w tym kraju istnieje już 48 ośrodków
Baz Terapii Leśnej.
Wpływ kąpieli leśnej na układ krążenia
Niektóre badania eksperymentalne wykazały fizjologiczne skutki przebywania w środowisku
leśnym (wchodzenia do, siedzenie w i/lub oglądania lasu).5 Stwierdzono, że środowisko leśne
obniża poziom hormonów stresu, ciśnienie krwi i tętno oraz wywołuje efekt relaksacyjny.
Zmiany poziomu adrenaliny i noradrenaliny w moczu oraz tętno stanowią odzwierciedlenie
funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego. Aktywności odbywane w kąpieliskach
leśnych skutecznie obniżają ciśnienie tętnicze krwi, obniżają tętno, zwiększają siłę skurczu
mięśnia sercowego, poprawiają parametry krążeniowo-płucne i funkcje metaboliczne,
wywołują pozytywny nastrój, zmniejszają poziom lęku i poprawiają jakość życia uczestników
z nadciśnieniem tętniczym. 6–9 Najskuteczniejszymi interwencjami w kąpieliskach leśnych
okazały się być spacery po lesie i terapie leśne. Badania wykazały, że nawet jeden spacer po
lesie może przynieść krótkoterminowe korzyści fizjologiczne i psychologiczne. Istnieją
również bezpośrednie dowody na to, że kąpiele leśne indukują hamowanie układu renina-
angiotensyna i wyhamowywanie stanu zapalnego, a tym samym mogą stanowić jeden z
elementów zapobiegania zaburzeniom sercowo-naczyniowym.10
Czy las wpływa tylko na układ krążenia?
Fitoncydy to naturalne substancje należące do lotnych związków organicznych (LZO) (VOCs
-Volatile Organic Compounds). 11 Wytwarzane są one przez rośliny i hamują rozwój
mikroorganizmów, w tym grzybów. Do roślin wyróżniających się dużą zawartością tych
390